20 maja, wtorek, godz. 16:30 - wstęp wolny
PAPUSZA Polska 2013, reżyseria: Joanna KOS-KRAUZE, Krzysztof KRAUZE, obsada: Jowita Budnik, Zbigniew Waleryś, Antoni Pawlicki
„Gdybym się nie nauczyła czytać i
pisać, ja głupia, byłabym może szczęśliwa"
- wyznała pod koniec życia.
Film Joanny
Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze z Jowitą Budnik w roli romskiej poetki Papuszy.
Papusza, czyli Bronisława Wajs (ur. 1908 lub 1910, zm. 1987), przez
czterdzieści lat mieszkała w taborze, wiodąc wędrowne życie. Jej losy okazały
się dramatyczne. W 1949 r. do taboru dotarł poeta Jerzy Ficowski, który
zainteresował się poetyckimi improwizacjami Cyganki, pisanymi w języku romskim.
Za jego namową Papusza zaczęła spisywać swoje wiersze. Ficowski tłumaczył je z
romskiego na polski. Ficowski mawiał, że miał wielkie szczęście poznać Papuszę
i uchodzić za jej odkrywcę. Papusza zaś miała nieszczęście poznać jego.
Tłumaczyłem jej poezje. Starszyzna cygańska
stwierdziła, że skoro wyśpiewała mi swoje piosenki, wyśpiewała całą resztę,
więc skłonna była ją uznać za zdrajczynię. Ponieważ Papusza doznała rozstroju
nerwowego, uznali, że nie jest w pełni odpowiedzialna za swoje postępowanie.
Zapewne z tego powodu uniknęła najgorszego. Ja, jako nie-Cygan, nie podlegałem
ich jurysdykcji. Zerwali jednak wszelkie kontakty ze mną - tym mimo wszystko
obcym, który popełnił rzecz niedopuszczalną. Pokazał, jak od wieków żyje i
rządzi się społeczność cygańska. Przyjaciele Cyganie mówili mi: 'ty masz oczy
jasne, my mamy ciemne, ale świat widzimy tak samo'. Nie wszyscy i nie zawsze
tak samo... Jeżeli dzisiaj jest jakiś antagonizm między nami a Cyganami, którzy
wśród mniejszości etnicznych w Polsce stoją pod względem niechęci otoczenia na
pierwszym miejscu, to widać, ile się na to złożyło stuleci przesądów i
odwzajemnianych krzywd."
Film
"Papusza" został doceniony zarówno w kraju (4 Orły 2014, Gwarancje
Kultury TVP Kultura oraz trzy wyróżnienia na Festiwalu Filmowym w Gdyni) oraz
za jego granicami (nagrody na festiwalach filmowych w Karlowych Warach,
Salonikach, Pune, Valladolid oraz Stambule).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz